Làm thế nào trồng lúa có thể lan rộng trên toàn thế giới cổ đại

Nghề trồng lúa lan rộng khắp ở Đông Nam Á cổ đại, nhưng làm thế nào thì đó là một bí ẩn. Hiện nay, một nghiên cứu về ADN 4000 năm tuổi - một sự tìm thấy hiếm có ở khu vực này - cho thấy trông lúa đến từ  những người nông dân di cư từ Trung Quốc, nơi mà canh tác lúa được bắt nguồn.

Điều đó có nghĩa là những người hái lượm đã sống ở đó không học nông nghiệp, hoặc từ những người hàng xóm ngay lập tức, mà là từ những người xa xôi di cư vào lãnh thổ của họ - một mô hình có thể đã diễn ra trong toàn bộ khu vực này.
Việt Nam là một trong những quốc gia trồng lúa lâu đời trên thế giới.

Nghiên cứu đã làm sáng tỏ “thời kỳ quan trọng trong lịch sử xã hội và sinh thái”, Hsiao-chun Hung, một nhà khảo cổ tại Đại học Quốc gia Úc ở Canberra, người nghiên cứu sự lây rộng của nông nghiệp ở Đông Nam Á cho biết.

Các nhà khoa học đã phải vật lộn để nhìn vào thời tiền sử Đông Nam Á vì khí hậu nóng ẩm của khu vực này có xu hướng làm suy thoái ADN. Nhưng David Reich, một nhà di truyền học dân số tại Đại học Harvard, và Ron Pinhasi, một nhà nhân chủng học vật lý tại Đại học Vienna đã tìm ra cách.

Pinhasi đã làm việc với các nhà khảo cổ đã khai quật 146 bộ xương từ những người cổ đại sống ở Đông Nam Á. Nhóm nghiên cứu sau đó đã sử dụng các kỹ thuật lấy mẫu và giải trình tự di truyền tiên tiến để phục hồi ADN từ những phần còn lại. Chỉ có 18 mẫu đã bị loại bỏ, nhưng điều đó là đủ để mở một cửa sổ mới vào quá khứ. Họ sống ở Việt Nam, Myanmar, Thái Lan và Campuchia từ năm 4100 đến 1700 năm trước, một giai đoạn thời kỳ đầu nông nghiệp ở Đông Nam Á theo đó là thời kỳ đồ sắt của khu vực.

Những bộ xương lâu đời nhất đến từ Man Bac ở miền bắc Việt Nam, nơi các nhà khảo cổ đã khai quật các đồ tạo tác bao gồm đồ gốm trang trí và đồ trang trí ngọc bích phức tạp rất giống với những trang trí tại các trang trại trồng lúa ở Trung Quốc. Các nhà khảo cổ từ lâu đã tin rằng những người hái lượm bản địa và những người nông dân trồng lúa và kê mới đã sống cùng nhau tại Man Bac.

Và thực sự, bộ gen của cư dân của vùng này đã xác nhận ý tưởng đó. Họ cho thấy một sự kết hợp của hai tổ tiên: một là bản địa của khu vực và người khác có liên quan nhiều hơn đến những người từ miền nam Trung Quốc. Điều đó khẳng định rằng nông dân đã chuyển sang Man Bac, truyền bá kỹ thuật và văn hóa của họ, và hoà trộn với dân số địa phương những người săn bắn hái lượm.
Tổng quan về thời gian và vị trí của các ADN cổ xưa trong nghiên cứu. Ảnh: Sciencemag.

Những nông dân đầu tiên này có thể đã để lại một di sản khác: một ngôn ngữ được phát triển thành gia đình ngôn ngữ Austroasiatic ngày nay, nằm rải rác khắp Đông Nam Á. Bộ gen của những người nói những ngôn ngữ này ngày nay - trong số họ là người Khmer ở Campuchia, Nicobarese trên Quần đảo Nicobar của Ấn Độ và Mlabri ở biên giới Thái Lan và Lào - cho thấy sự kết hợp giống nhau của tổ tiên ở Man Bac. Điều đó cho thấy những nông dân đầu tiên lan truyền gen và văn hóa của họ trên toàn khu vực, Reich nói.

Ở các địa điểm sau này từ Việt Nam, Campuchia, Myanmar và Thái Lan, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy dấu hiệu của một đợt di cư khác từ miền nam Trung Quốc khoảng 2000 năm trước. Họ cũng là nông dân, và lần này họ có thể mang kỹ thuật chế tạo kim loại bằng đồng, khởi động thời đại đồ đồng trong khu vực. Với sự di cư này, dân số Đông Nam Á bắt đầu giống với những người sống trong khu vực ngày nay.

Sự pha trộn ba ngạnh này của những người hái lượm bản địa, những người nông dân đầu tiên, và một làn sóng di cư sau này song song với thời tiền sử của châu Âu, cũng được làm sáng tỏ bởi ADN cổ xưa trong những năm gần đây. Ở đó, những người nông dân di cư đã mang nông nghiệp từ vùng Cận Đông đến châu Âu, nơi họ hòa trộn với những người hái lượm địa phương cách đây 7000 năm. Sau đó, những người di cư thời đại đồ đồng sau đó - trong trường hợp của châu Âu, những người chăn nuôi từ thảo nguyên Trung Á - đã chuyển đến và thiết lập cấu trúc dân số ngày nay. Các nhà nghiên cứu, bao gồm cả Reich, cũng đã ghi lại một mô hình tương tự ở Nam Á.

(Toto - Theo Sciencemag)

Đăng nhận xét

0 Nhận xét