Tại sao vùng xích đạo không phải là khu vực nóng nhất trên thế giới?

Mọi người đều biết rằng đường tưởng tượng được vẽ ở giữa Trái đất phân chia thành hai phần bằng nhau được gọi là Đường xích đạo. Do cấu trúc hình cầu và độ hơi nghiêng của Trái đất trên trục của nó, Xích đạo nhận được sự tập trung cao nhất của ánh sáng Mặt trời, trong khi các cực nhận được ít ánh sáng mặt trời nhất (và do đó những nơi này cực kỳ lạnh) trong suốt cả năm. Hình ảnh sau đây sẽ giúp bạn hình dung điều này dễ hơn:

Khu vực xích đạo nhận được nhiều ánh sáng mặt trời nhất

Vì Xích đạo nhận được nhiều ánh sáng mặt trời nhất trong suốt cả năm, nên công bằng mà nói khi giả thiết rằng các vùng xích đạo cũng sẽ nóng nhất. Thật thú vị, tuy nhiên, sự thật đó không phải là như vậy.

Các phần nóng nhất của thế giới không nằm trên đường xích đạo (như giả định của chúng ta đã đề xuất), mà là xung quanh vùng nhiệt đới, tức là các khu vực nằm trên và dưới đường xích đạo. Các lý do giải thích cho điều này là gì?

Tại sao Trái đất nóng nhất ở vùng nhiệt đới, mà không phải ở Xích đạo? 

Câu trả lời ngắn: Câu trả lời cho câu hỏi này nằm ở sự khác biệt giữa sức nóng của không khí khô và không khí ẩm. Ánh sáng mặt trời chiếu xuống Xích đạo tạo ra các luồng không khí bay lên giúp hình thành các đám mây trên các vùng xích đạo, sau đó gây ra mưa và giông. Đây là lý do tại sao các khu vực nằm trên đường xích đạo có nhiệt độ thấp hơn và không phải là nơi nóng nhất trên hành tinh (trái với những gì bạn có thể giả định về các khu vực xích đạo).

Hầu hết các sa mạc nằm ở vùng nhiệt đới, hơi xa xích đạo

Hãy xem bản đồ thế giới sau đây, trong đó cho thấy một số sa mạc lớn nhất trên hành tinh:

Bản đồ vị trí các sa mạc trên thế giới

Lưu ý rằng hầu hết các sa mạc đều nằm gần chí tuyến Bắc (sa mạc Sahara, sa mạc Iran, sa mạc Thar và sa mạc Bắc Mỹ) hoặc chí tuyến Nam (sa mạc Namib, sa mạc Kalahari, sa mạc Atacama và sa mạc Úc) .

Như đã đề cập trước đó, đó là ở Xích đạo, nơi có nhiều ánh sáng mặt trời nhất chứ không phải vùng nhiệt đới, vậy tại sao vùng nhiệt đới lại là nơi nóng nhất trên Trái đất?

Mây che trên đường xích đạo

Đúng là Xích đạo nhận được nhiều ánh sáng mặt trời nhất, nhưng một phần lớn của ánh sáng mặt trời này gây nên sự bốc hơi nước từ biển và các vùng nước khác, thay vì làm tăng nhiệt độ thực tế của khu vực. Điều này dẫn đến sự hình thành của không khí ẩm và ấm trên các đại dương xích đạo, sau đó bắt đầu nổi lên và hình thành các đám mây.

Mật độ cao của các đám mây ở các vùng xích đạo là một trong những lý do khiến chúng có nhiều mưa hàng năm.

Không khí ấm này sẽ bỏ lại gần như toàn bộ độ ẩm của nó trong các đám mây phía trên các vùng xích đạo, nhưng vẫn tiếp tục di chuyển lên khu vực cao hơn. Không khí ấm này, giờ đây trở nên khô hơn(tất cả độ ẩm của nó tích tụ trong các đám mây xích đạo), bắt đầu di chuyển về phía cực, nhưng bị dừng lại do lực Coriolis, ngăn không cho nó tiếp tục theo hướng cực. Kết quả là, nó vòng lại gần bề mặt ở vùng nhiệt đới.

Trong quá trình đi xuống vùng nhiệt đới, không khí khô càng trở nên nóng hơn. Điều này là do khi không khí khô hạ xuống từ độ cao lớn, sự nén lại của nó dẫn đến sự gia tăng nhiệt độ của nó (áp suất tăng dẫn đến nhiệt độ tăng). Thông thường, khi không khí ẩm hạ xuống khoảng 1 km, nó trở nên nóng hơn 6 độ C, nhưng nó lại tăng thêm 10 độ C khi đó là không khí khô.

Vì vậy, nếu nhiệt độ không khí ở xích đạo là 30 độ C, vào thời điểm nó lên cao 10 km trên bầu trời, di chuyển theo hướng các cực và cuối cùng đi xuống vùng nhiệt đới, nhiệt độ của nó sẽ tăng lên khoảng 12 độ. Do đó, nhiệt độ không khí ở vùng nhiệt đới (42 độ C) lớn hơn nhiệt độ Xích đạo (30 độ C). Đây là lý do tại sao các vùng nhiệt đới nóng hơn Xích đạo. Sa mạc Sahara trên bản đồ thế giới.

Đây cũng là một trong số nhiều lý do tại sao hầu hết các sa mạc nằm xung quanh chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam, chứ không phải trên đường xích đạo. Thực tế là các khu vực sa mạc cận nhiệt đới cũng có số giờ nắng nhiều nhất mỗi năm cũng là một trong yếu tố gây ra điều này!

Khám phá khoa học - Theo Scienceabc